MET DE OGEN VAN EEN KIND / CON GLI OCCHI DEL BAMBINO

MET DE OGEN VAN EEN KIND

Tweetalig: Nederlands/Italiaans



Er zijn zielen

waardoor je naar buiten wilt kijken

als door een raam vol zonneschijn.

Federico Garcia Lorca




De pagina''s van de tweetalige bundel Italiaans-Nederlands getiteld "Met de ogen van een kind" van de Italiaanse dichteres van Albanese afkomst, Irma Kurti, volgen twee esthetische paden: in het eerste overheerst het thema van de eenzaamheid en dus van de menselijke vervreemding. Vervolgens vinden we in het tweede artistieke spoor van de reeks - het meest gevoelige en ontroerende, en dat al het werk van de auteur doordringt - de draad van een van pijn druipende ziel, die in haarverzen wordt beschreven onder een grote vrouwelijke droefheid en met het gevoel van een onherstelbaar persoonlijk verlies. En het is waar. We kijken hier naar een poetische ziel vol oprecht licht, zowel wanneer ze huilt als wanneer ze lacht, een poetische ziel zo breed en mooi als een meer, of liever als een zee die ons toelacht met haar golven, haar panorama van emoties en reflecties kleurt met duizend schakeringen en ons vervolgens overspoelt met haar eigen schoonheid. De gedichten werden oorspronkelijk in het Italiaans geschreven.



Spontaan rijst de vraag: is het mogelijk te schrijven en te dichten in een taal die niet de dichtstbijzijnde, de meest natuurlijke, de meest veilige is, namelijk de moedertaal? Irma Kurti, de Italiaans-Albanese dichteres en schrijfster, bevestigt de waarheid van de verzen van de grote Lorca op de mooiste manier, namelijk met haar nieuwe poetische bloemlezing, want haar poetische hart straalt als een ware zon. Ze gaat nog een stap verder, want met haar prachtige en oprechte gedichten die recht naar het hart van de lezer gaan, geeft zij ook antwoord op de vraag of het mogelijk is om in een andere dan de moedertaal te schrijven en dichter te zijn. Een delicaat onderwerp, netals de poetische poging zelf, maar in het geval van Kurti een geslaagde. Haar poezie is puur, eenvoudig en mooi in haar oprechtheid, zo overtuigend dat ze onmiddellijk de harten raakt met een zekere naiviteit, die alleen kinderen en dichters bezitten: Ik wil de wereld zien met de ogen van een kind, /mij gestreeld voelen door de betovering der dromen, /met behulp van een ladder de sterren vervoegen /en met mijn arm de einders aan te kunnen raken.



Inderdaad, in deze tweetalige bundel van Kurti, die uiteenlopende thema''s en onderwerpen aansnijdt, lijkt alles soepel en gemakkelijk te verlopen, maar dichten in een andere taal is een Herculesarbeid die soms zelfs lijkt op die van Sisyphus. Een moeilijk, ontroerend werk, nooit voldoende gewaardeerd door anderen die alleen in hun moedertaal schrijven, en toch een kostbare manier om zowel de ziel van oorsprong als "de culturele" die ons door keuze, lot, leven en wie weet wat nog meer toebehoort, te verrijken. Het geluk van dichters en schrijvers die in andere talen dan hun eigen taal schrijven, en in dit specifieke geval het geluk van Kurti, ligt in de mogelijkheid om altijd te beschikken over een dualiteit van poetische beelden, taalkundige rijkdom, verschillende vormen en methoden en dus steeds nieuwe en intrigerende manieren om zich te uiten en uit te drukken. Zo wordt de poetische horizon dubbel verbreed door de thema''s, ritmes en tradities die men van de cultuur van herkomst heeft geerfd en nu ondergedompeld worden in nieuwe poetische en taalkundige patronen. Kortom, men groeit creatief dubbel.


De herfst en de winter van een vrouw

Kurti''s poezie volgt poetisch gezien twee hoofdwegen: op de eerste domineert het thema van de eenzaamheid en dus van de menselijke vervreemding, gezien door de poetische caleidoscoop van de eenzame ziel van de dichter, omringd door vreemden: Dit is de tijd van verbolgen mensen, / men weet niet tegen wie, tegen de zon of demaan. Verlossing wordt dus instinctief gezocht in de wereld van de vriendschap. Het hedendaagse concept van vriendschappen, die als schoenveters gebonden en losgemaakt worden, kwetst echter alleen maar de gevoelige ziel van de dichter. Het thema vande eenzaamheid wordt in verschillende dingen gepersonifieerd: in de eenzame winterbanken die, verdrietig, troosteloos, wachten op de lente, de afwijzing van liefde of een emotie; in de lege stoelen, verlaten door het verlies van geliefden, die pijnlijke herinneringen oproepen: Ik zou met jou willen dansen, papa / als / twee golven die de kust omarmen; in de pantoffels van de eenzaamheid waarvan de trouw nooit in twijfel wordt getrokken alsof het metaforische opvouwen hier zowel onze comfortzone als een echte troost is geworden. En toch, uiteindelijk wordt alle melancholie omgezet in de overtuiging dat zelfs een gedeelde traan - we ontmoetten elkaar in een traan - het best in gezelschap gedragen kan worden: In die traan waren de dromen verdronken/ opgehangen aan een nabij en ver verleden, / de eenzaamheid van de winternachten, /de nostalgie van vreugdevolle zomerdagen. De herfst en de winter van een vrouw, en vooral van een dichteres, markeren altijd elke emotie en elk woord waarmee we opnieuw zoeken, eens verloren en dan nooit gevonden, naar de zin van het leven.



Kurti zoekt het in herinneringen, in alledaagse en andere melancholieen, in de teleurstellingen van zowel gewone mensen als de wereld van vervaagdevriendschappen, in de liefde en haar seizoenen, maar vooral in de kindertijd, waar een en alleen een pop een hele vrouwelijke wereld weet op te bouwen, een belofte en belofte van zoveel verrassingen die het leven voor ons in petto heeft en waarheen het ons leidt: Mijn jeugd - de naakte pop, /heb ik in een hoek van de koffer gestopt, / ik zal haar meenemen, naar het nieuwe huis / toegedekt ... met mijn liefde en gehechtheid. Zo opent het verlangen om altijd een nieuw huis in en buiten onszelf tehebben, waar we als poppen zowel met onszelf als met andere poppen, nep en echt, spelen, altijd nieuwe poetische en menselijke perspectieven, zelfs wanneer de eerste blaadjes van onze vrouwelijkheid de eerste sneeuw?vlokken ontmoeten van een nieuw en onzeker komend seizoen dat als zodanig altijd nieuwe wegen biedt: Het is de tijd van vervagende waarden, / van het verlies van vrienden een voor een, / zoals de bomen hun bladeren verliezen, / als het seizoen van de herfst aanbreekt.



Een nieuw poetisch vaderland

Het tweede poetische spoor in de bundel, het meest gevoelige en het meest ontroerende dat de hele poetica van Kurti doordringt, is de draad van de van pijn druipende ziel, die een groot verdriet eneen persoonlijk verlies beschrijft, eerst gesublimeerd in een van de mooiste gedichten uit de bundel: Het regent in mijn ziel, en vervolgens in het gedicht Jouw beeld tussen mijn vingers. Verschillende gedichten zijn opgedragen aan de nagedachtenis van haar ouders, nu beschermengelen, die spoedig naar een andere dimensie vertrokken, van waaruit zij diepe en unieke tonen en gevoelens blijven inspireren, steeds wakend over elke lyrische stap van de dichteres. Het thema thuis en vaderland is opnieuw aanwezig, en de vraag waar ons ware thuis is, of hoeveel we er kunnen hebben, loopt als een rode draad door veel gedichten in de bundel. In feite is het motief van thuisloosheid, ook hier uitgewerkt en verdiept, altijd in het poetische spoor van de