INTERPRETATIE VAN TANDHEELKUNDIGE RONTGENOPNAMEN

Het interpreteren van rontgenopnamen is een gecompliceerd proces, bestaande uit opeenvolgende stappen. Als een rontgenopname wordt bekeken, worden allereerst structuren in het beeld waargenomen. Dit zijn bijvoorbeeld contouren, lichte en donkere vlak
ken en het verloop van grijswaarden. De waarnemer probeert aan de hand van deze losse onderdelen samenhangende structuren te vinden. Dit is een proces dat onbewust plaatsvindt, en dat gevoed wordt met informatie op grond van ervaring en eerder verwor
ven kennis. Wat de waarnemer in feite doet is het te beoordelen beeld toetsen aan de sjablonen die in het onderbewuste bestaan, op grond van kennis en ervaring. Als er een match is tussen wat is waargenomen en eerder opgeslagen informatie, dan wordt
deze betekenis aan de waargenomen structuur gehecht. Het spreekt vanzelf dat dit een cruciale fase is in het proces van interpreteren. Als de kennis onvoldoende is om de structuur te plaatsen, dan neemt de waarnemer immers geen betekenisvol beeld waa
r. Met andere woorden, de afwijking wordt over het hoofd gezien of wordt op een verkeerde manier geinterpreteerd.
Dit betekent dat het betrouwbaar interpreteren van rontgenopnamen veel oefening vergt. Het bekijken van meerdere versies van dezelfd
e afwijking vergroot de betrouwbaarheid van het interpretatieproces. Feedback op de uitkomst is ook een goed hulpmiddel om diagnostische vaardigheden te verbeteren.
De rontgenopnamen die voor tandheelkundige doeleinden het meest gemaakt worden (b
itewings, periapicale opnamen, panoramische opnamen en schedelopnamen), zijn zogenoemde projectieopnamen. Het rontgenbeeld is het schaduwbeeld van de structuren waarvan de opname gemaakt is. Omdat de derde dimensie ontbreekt, wordt er geen diepte wee
rgegeven. Dat is een groot verschil met onze manier van waarnemen in het dagelijks leven, waarbij diepte, perspectief en verloop van helderheid ervoor zorgen dat we onze wereld als een driedimensionale belevenis ervaren. Bij het interpreteren van de
tweedimensionale rontgenopnamen moet men zich dit goed realiseren.
Bij het beoordelen van een tweedimensionaal rontgenbeeld zijn we meestal in staat om de informatie over de derde dimensie zelf aan te vullen op grond van anatomische kennis en erv
aring waarover we beschikken en omdat we de klinische situatie van de patient kennen. Op deze wijze lukt het meestal tot een diagnose te komen.
Soms is een tweedimensionaal rontgenbeeld ontoereikend. Dan staat ons tegenwoordig de CBCT-opnametechn
iek ter beschikking, waarmee de derde dimensie zeer goed kan worden afgebeeld. De stralingsdosis van CBCT-opnamen is aanzienlijk hoger dan die van de gangbare tandheelkundige opnametechnieken. Een CBCT-opname is daarom alleen gerechtvaardigd als het
noodzakelijk is de uitbreiding en locatie van een afwijking te achterhalen. Het interpreteren van deze opname vergt een uitgebreide training en de nodige ervaring, omdat het gebied dat op een CBCT-opname moet worden geinterpreteerd, zich deels buiten
het normale werkgebied van de tandarts bevindt.
In deze nascholing worden de meest relevante afwijkingen getoond, die de algemeen practicus op rontgenopnamen kan tegenkomen. De auteurs hopen hiermee ondersteuning te hebben gegeven aan het herken
nen en duiden van deze afwijkingen.